De essentiële marge

In het Laboratorium voor de Tussentijd van Hotel Transvaal onderzoekt Hans Venhuizen de 'essentiële marge'. Hij bekijkt op welke wijze kunst, alledaagse cultuur, onbedoeldheid, toeval, tijdelijkheid en andere zaken die zich doorgaans in de marge van de herstructurering van wijken als Transvaal afspelen, een essentiële rol in het transformatieproces kunnen gaan spelen.

Eigenlijk is het altijd Tussentijd, dat is echter niet altijd zo zichtbaar als nu in Transvaal, waar hele straten verdwijnen en opnieuw verschijnen. In Transvaal is op dit moment de transformatie voelbaar waar die voorheen moeilijker herkenbaar was. Je zou kunnen denken dat een wijk, die zo duidelijk in beweging is, via een sterke planvorming en strakke regie wordt getransformeerd. Maar dat blijkt niet per definitie het geval. Transformatieprocessen zijn langdurig en moeten zich aan veel koerswijzigingen, personeelswisselingen, veranderende financieringsstructuren, politieke verschuivingen en economische ups en downs kunnen aanpassen. De complexiteit van de processen dwingt de verantwoordelijken er al snel toe zich sterk en hermetisch, als beheersers van het proces, aan het publiek te tonen. Alle voornemens voor open planprocessen en inspraakavonden ten spijt, zijn het doorgaans niet de meningen van de bewoners, de gegroeide kenmerken van de context in verandering of andere kwaliteiten van de plek die bij de planvorming een doorslaggevende rol spelen. Transformatieprocessen van hele wijken zoals Transvaal zijn voortdenderende treinen, die nog wel eens van route kunnen veranderen, van kleur willen verschieten of op andere brandstof overgaan, maar die zelfs voor de hardste lopers uit de buurt meestal niet meer bij te benen zijn.

 

Mobiel projectbureau OpTrek – de initiator van Hotel Transvaal - beweegt zich al vijf jaar in de marge van het transformatieproces. Met kunstprojecten, voorstellingen, onderzoeken door kunstenaars en architecten en recent een serie workshops, brengen Hotel Transvaal en het Laboratorium voor de Tussentijd veel kwaliteiten van de plek boven water die anders de Tussentijd gegarandeerd niet zouden overleven. In de buurt brengt deze Tussentijd ook onzekerheid, onrust en verlangen naar een stabiele situatie. Maar tevens opwinding omdat zaken zich nog niet lijken te hebben vastgezet. Uit eerdere projecten blijkt het mogelijk is om in deze marge antwoorden te formuleren op de hoofdvragen van het transformatieproces. Je moet ze alleen veroorzaken, vinden en vervolgens weten te vertalen. Hans Venhuizen onderzoekt hoe via de benadering van Hotel Transvaal, de kwaliteiten van deze essentiële marge, een sturende rol in de transformatie van de wijk kunnen gaan spelen.