Laboratorium voor de TussentijdIn het Laboratorium voor de Tussentijd zijn door een multidisciplinair team alternatieve concepten voor stedelijke transformatiegebieden onderzocht en ontwikkeld. Hierbij kon het gaan over de duurzame invulling van tijdelijke tussenruimtes en om ideevorming voor een andere aanpak voor stedelijke transformatiewijzen. Het Laboratorium bestond uit een serie workshops, studies, lezingen en debatten die plaatsvonden van juni 2007 tot oktober 2009 in het kader van Hotel Transvaal in Den Haag. Het Laboratorium werd afgerond met de studiedag: Stedelijke transformatie in de tussentijd.Conceptontwikkeling, organisatie en contact:
In de Haagse herstructureringswijk Transvaal draaide tussen de zomer van 2007 en het najaar van 2008 een bijzonder project: Hotel Transvaal, verblijf in de tussentijd. Dit hotel kende vele lagen – het sloot zowel aan op de fysieke als de sociale structuur van Transvaal en gaf impulsen op sociaal, cultureel en economisch niveau. De vele restaurants, kappers en bakkers in de wijk vormden de voorzieningen van het hotel. Door de hotelgangen reden bussen en trams. De wijkbewoners waren de ‘gastheren’ en ‘gastvrouwen’, hier praatte men niet over achterstand maar over gastvrijheid. De hele wijk was het hotel.
De kamers van dit grootste hotel van de wereld bevonden zich in lege ruimtes die ontstonden door de herstructurering van de wijk, zoals sloopwoningen en nog niet verkochte nieuwbouw. Zodra deze afgebroken of verkocht werden trok het hotel verder naar een nieuwe plek. Hotel Transvaal vulde zo het vacuüm van de tussentijd, waardeerde deze op, verbond het verleden met de toekomst en benadrukte dat gebieden in transformatie wel degelijk potentie hebben.
Hotel Transvaal was tweeledig van aard: het werd als bedrijf beproefd in de wijk en functioneerde tevens als katalysator voor nieuwe ideeën. Het Hotel bood een denkraam voor verder onderzoek naar het gebruik en de mogelijkheden van de tussentijd. In het kader van het hotel is een programma ontwikkeld: het Laboratorium voor de Tussentijd.
Laboratorium voor de Tussentijd Gedurende twee jaar werd in het Laboratorium gewerkt aan de ontwikkeling van vernieuwende concepten voor zowel de ‘tussentijd’ (de vaak langdurige periode van sloop en nieuwbouw) als voor transformatiewijzen. Door een caleidoscopische kijk bracht het Laboratorium potenties die reeds in herstructureringswijken besloten liggen in kaart en zette deze in voor de ontwikkeling van nieuwe concepten, die - op even vernuftige wijze als Hotel Transvaal - gebruik maken van het 'in verandering zijn'.
Uitgangspunt was dat de ‘tussentijd’ en de ‘probleemwijken’ vele fenomenen kennen die van betekenis kunnen zijn voor transformatieprocessen, terwijl zij vaak ‘uitgeplaatst’ worden of onbenut blijven. Het Laboratorium maakte deze concepten toegankelijk voor een breed publiek en voedde en stimuleerde daarmee het nationale discours rondom herstructurering. Nieuwe denkmodellen zijn nodig om de op eindresultaat gerichte huidige stedelijke aanpak te veranderen.
Het Laboratorium voor de Tussentijd organiseerde daartoe vier intensieve workshops, verschillende lezingen, een serie verdiepende studies, diverse themabijeenkomsten en een landelijke studiedag. Aan de deelnemers - laboranten - werd gevraagd om visies te ontwikkelen voor wijken in transformatie in het algemeen en deze te concretiseren voor Transvaal in het bijzonder. Dit alles vond zijn neerslag op deze website en in de publicatie: Stedelijke transformatie in de Tussentijd, Hotel Transvaal als impuls voor de wijk die in het voorjaar van 2010 is verschenen bij SUN Trancity.
De initiatiefnemers van het Laboratorium, Sabrina Lindemann en Iris Schutten, gaan ervan uit dat binnen het complexe veld van stedelijke vernieuwing samenwerking tussen uiteenlopende disciplines nodig is. Zij zijn van mening dat vergaande specialisering binnen de huidige maatschappij integrale, vernieuwende visies op de stad in de weg staat en betrekken in hun zoektocht daarom architecten, kunstenaars, stedenbouwkundigen, planologen, filosofen, sociologen, schrijvers, vormgevers, economen en anderen.
De wijk Transvaal In Nederland vindt in veel ‘probleemwijken’ al geruime tijd grootschalige stedelijke herstructurering plaats. De vooroorlogse, multi-etnische wijk Transvaal in Den Haag is zo’n wijk in transformatie. Van de oorspronkelijk 6700 huizen worden nu 3000 sociale huurwoningen gesloopt, daar komen 1600 woningen voor terug. Zeventig procent van de nieuwe woningen wordt koop en dertig procent huur. De politiek heeft Transvaal, met haar lage inkomens, hoge werkloosheid en maatschappelijke problemen, als probleemwijk aangeduid. Met onder anderen het realiseren van koopwoningen wil men de ‘scheve economische verhouding’ binnen de stad rechter trekken. Een proces van gemeentelijk gestimuleerde gentrification, die grotendeels wordt uitgevoerd door één woningcorporatie: Staedion. Transvaal is een van de veertig wijken die voormalig minister Ella Vogelaar (Wonen, Wijken en Integratie) heeft aangewezen om te transformeren tot ‘prachtwijken’.
Workshopprogramma Laboratorium voor de Tussentijd
Laboratorium voor de Tussentijd wordt georganiseerd door: Sabrina Lindemann, Mobiel projectbureau OpTrek Iris Schutten, Studio Iris Schutten
|
